Czym jest kwas azelainowy i jakie ma właściwości?
Kwas azelainowy to organiczny związek dikarboksylowy pochodzenia naturalnego – wytwarzany m.in. przez drożdże bytujące na skórze, ale także syntetyzowany przemysłowo do zastosowań medycznych i kosmetycznych.
Działa wielotorowo:
- Przeciwbakteryjnie – hamuje namnażanie bakterii Cutibacterium acnes (dawniej Propionibacterium acnes), które wywołują zmiany trądzikowe.
- Przeciwzapalnie – łagodzi zaczerwienienia, obrzęki i aktywne stany zapalne.
- Keratolitycznie – delikatnie złuszcza martwe komórki, usprawniając odnowę naskórka i zapobiegając powstawaniu zaskórników.
- Rozjaśniająco – jako inhibitor tyrozynazy ogranicza nadmierną produkcję melaniny, dzięki czemu zmniejsza widoczność przebarwień.
- Seboregulująco – reguluje nadmierną produkcję sebum, zmniejszając błyszczenie się skóry i zanieczyszczenia porów.
Zobacz: Kosmetyki na przebarwienia skóry – skinmap.pl
Kwas azelainowy – na jakie problemy skórne działa?
- Trądzik pospolity - to jedno z najczęstszych wskazań do stosowania kwasu azelainowego. Redukuje zarówno zaskórniki, jak i zmiany zapalne, jednocześnie nie powodując silnego złuszczania, co czyni go doskonałą alternatywą dla retinoidów.
Sprawdź: Kosmetyki przeciwtrądzikowe – skinmap.pl
- Trądzik różowaty - kwas azelainowy zmniejsza rumień, stany zapalne i pieczenie skóry. Jest dobrze tolerowany przez skórę naczyniową i nadreaktywną – nie nasila teleangiektazji (rozszerzonych naczyń).
- Przebarwienia - redukuje plamy pigmentacyjne, melasmę, przebarwienia pozapalne i posłoneczne. Spowalnia aktywność melanocytów, wyrównując koloryt cery.
- Skóra z rumieniem, zapalna, wrażliwa - dzięki działaniu łagodzącemu i braku działania fototoksycznego, azelaic acid to dobry wybór dla cer wrażliwych, zmagających się z częstym podrażnieniem lub zmianami naczyniowymi.
Jakie efekty daje kwas azelainowy?
Przy regularnym stosowaniu kwasu azelainowego efekty obejmują poprawę stanu cery. Zmniejsza się liczba nowych wyprysków – azelina zwalcza bakterie trądzikowe i zapobiega zatykaniu porów, ograniczając powstawanie zmian trądzikowych. Poprawia się także koloryt i tekstura skóry: przebarwienia potrądzikowe oraz posłoneczne stopniowo bledną, a cera staje się gładsza i jaśniejsza. Dzięki właściwościom przeciwzapalnym kwas ten koi zaczerwienienia i podrażnienia, przywracając skórze spokojniejszy, zdrowszy wygląd. Jednocześnie jest na ogół dobrze tolerowany – rzadko wywołuje silne podrażnienia czy łuszczenie, nawet u osób z wrażliwą skórą.
Jak stosować kwas azelainowy? Krok po kroku
Dawkowanie i częstotliwość zależą od stężenia i tolerancji skóry:
- Stężenie 10% (kosmetyki OTC): zacznij od 1x dziennie, najlepiej wieczorem. Po 1–2 tygodniach możesz zwiększyć częstotliwość do 2x dziennie.
- Stężenie 15–20%: dostępne na receptę, w formie leków takich jak Skinoren – stosowane zwykle raz dziennie lub wg zaleceń dermatologa.
Podczas kuracji obowiązkowo:
- Krem z filtrem SPF 50+ rano – zabezpiecza skórę przed nowymi przebarwieniami,
- Nawilżanie – preparaty z ceramidami, z kwasem hialuronowym, skwalanem.
Sprawdź polecane: Serum do twarzy z kwasami – skinmap.pl
Kwas azelainowy – czego unikać w pielęgnacji?
Nie łącz go jednocześnie z:
- Kwasami AHA (glikolowy, mlekowy) – może dojść do nadmiernego złuszczania,
- Kwasami BHA (salicylowy) – podrażnienie i przesuszenie,
- Retinoidami (retinol, tretinoina) – ryzyko zaczerwienienia, łuszczenia, osłabienia bariery skórnej.
Możesz je stosować, ale rozsądnie i rozdzielnie: np.
- rano: kwas azelainowy
- wieczorem: retinol
albo:
- poniedziałek – azelaic acid,
- czwartek– retinoid i tak naprzemiennie.
Czy kwas azelainowy można stosować w ciąży?
Tak – to składnik uznany za bezpieczny. Według wytycznych ACOG (American College of Obstetricians and Gynecologists), miejscowe stosowanie kwasu azelainowego w ciąży i podczas karmienia piersią jest dopuszczalne, ponieważ:
- wchłanianie ogólnoustrojowe jest znikome (<4%),
- nie stwierdzono działania teratogennego,
- nie wpływa na gospodarkę hormonalną.
Mimo to, każda kuracja powinna być konsultowana z lekarzem dermatologiem lub ginekologiem.
Krem czy serum z kwasem azelainowym - co wybrać?
Kremy z kwasem azelainowym:
- Zazwyczaj zawierają 15–20% kwasu (np. Skinoren 20%),
- Często dostępne tylko na receptę,
- Bogatsze, polecane cerze suchej, podrażnionej, w trakcie kuracji dermatologicznych.
Serum z kwasem azelainowym:
- Zawiera 5–10% kwasu + składniki łagodzące (np. niacynamid, glicerynę),
- Lekkie, szybciej się wchłaniają, idealne do skóry tłustej i mieszanej,
- Często wykorzystywane w pielęgnacji rozjaśniającej.
Zobacz nasz przegląd: Serum do twarzy z kwasem azelainowym – skinmap.pl
Czy można łączyć kwas azelainowy z niacynamidem i witaminą C?
Tak. To wyjątkowo skuteczne i bezpieczne połączenia.
- Niacynamid (witamina B3) – działa przeciwzapalnie, reguluje sebum, wspomaga barierę skórną.
- Witamina C – jako silny antyoksydant wspomaga rozjaśnianie przebarwień, działa przeciwstarzeniowo.
Te składniki działają synergicznie, a nie antagonizują się, więc mogą być stosowane:
- w jednym kosmetyku (np. serum z azelainą i niacynamidem),
- albo w jednej rutynie (np. witamina C rano, kwas azelainowy wieczorem).
Dlaczego warto stosować kwas azelainowy?
Kwas azelainowy to składnik o wysokim profilu bezpieczeństwa, szerokim zastosowaniu i udowodnionej skuteczności. Sprawdza się zarówno w pielęgnacji podstawowej, jak i przy kuracjach dermatologicznych. Jego największe atuty to:
- Delikatność i skuteczność w jednym,
- Możliwość stosowania przez cały rok,
- Zastosowanie w terapii trądziku, przebarwień i rumienia,
- Bezpieczeństwo w ciąży i przy wrażliwej skórze.
